Pils

e Pilsner Urquäll

Pilsner Bièr, au Pils odder Bièr nõch Pils(e)ner Brauart, i dè Schwiz Spezialbièr, isch è untergärigs Bièr, wo nõch dè böhmischè Stadt Pilsè (tschechisch Plzeň) benamst isch, mit höchèrèm Hopfèghaalt (un au starkem Hopfèaroma) wiè andri Bièrsortè un högschtens 12,5 °P Stammwürzèghaalt. Bièr, wo nõch Pilsner Brauart hèrgschtellt wörd, bildèd hüt èn Großdeil vo dè Bière, wo z Dütschland broduzyrt un vokauft wörd.

Gschichtè

vyr Byschpill für Guttèrèetikettè vo Pilsbièr un Bièr nõch Pilsner Art i dè ehemòligè DDR

Hèrrèportrait mit Hünd un Pilsglas, 19. Johrhundert

S Bièr isch als Lagerbièr un Exportbièr zimli belièbt un au ußerhalb Böhmè wit vobreitet. Schu gly hèn sich vill Bièr nit nu z Dütschland Pilsner, Pilsener odder au nu Pils gnennt. Dõdeby isch d Pilsner Brauart uss dè schu annedubaki berüèmtè Bayrischè Brauart entschtandè, wo vo allem uff èm schonend darrtè un sèllèwäg zimli hellè Malz fuèßt. Sèll Gerschtèmalz, wo hüte als Pilsner Malz benamst wörd, un è langsami, kaalti Gärung un langi Lagerung in kaaltè Höölè un düèfè Keller sin tǜpischo Merkmòl vom Bièr nõch Pilsner Brauwys.

Well s Bièr, wo früèner z Pilsè braut worrè isch, nämlich è dunkles, drüèbes, warm vogorenes Bièr, èn so schlèchtè Ruèf ghaa hèt, dass sogar è baar Fässer Bièr uss Protescht öffentlich uff èm Ròthuusblatz uusglèèrt worrè isch, hèt dè Pilsner Braumeischter vom Bürgerlichè Brauhuus Martin Stelzer anno 1842 dè bayrische Braumeischter Josef Groll uss Vilshofè uff Pilsè gholt, um für diè böhmischè Bièrtrinker z Pilsè è guèts Bièr z brauè. Josef Groll hèt am 5. Oktobèr 1842 dè èrschte Sud nõch Pilsner Brauart gmacht. Sèllè isch zum èrschtè Mòl am 11. Novembèr 1842 öffentlich uusgschenkt worrè. Hüt wörd sèll Bièr unter dè Markè Pilsner Urquäll vodribbè. Èrscht d Vofüègbarkeit vo wǜrtschaftlich funktionyrendè Kältemaschinnè ab dè 1870er-Johr isch s Brauè nõch Pilsner Methodè flächèdeggend au dört möglich gsi, wo keini natürlichè Höölèsischteem (un Iiswyèr) zum Küèlè vorhandè gsi sin.

Znägscht hèt sich sogar für die untergärigè Bièrsortè dè Begriff Nõch Bayrischer Brauart durrègsetzt, wo èrscht spôter uff Pilsner Brauart gänderèt worrè isch. Asè exischtyrèd Etikettè vo dè Brauerei Heinekè, wo nõch dè Pilsner Art braut, mit dè Bezeichnung „Nõch Bayrischer Brauart“. D Fürther Brauerei Geismann, wo als èrschti Brauerei im hütigè Bayern Pils braut hèt, hèt sèbb Bièr „Bayrisch Pilsener“ dauft.

Dè wesèntliche Unterschyd von èm Pils gegèübber anderè Vollbièr – wiè öppè m Hèllè – isch, dass es Pils stärker ghopft un sèllèwäg bitterer isch. Dõdeby wörd bsunders im Pilsner Urquäll Hopfè uss dè berüèmtè Hopfèaabauregion um diè nordböömischo Stadt Saaz bruucht.

I dè tschechischè Stadt Pilsè chönnèd sich Bsuècher im städtischè Brauereimuseum uusfüürlich übber d Geschichtè vom Pils informyrè. S Museum behèrbèrgt unter andrèm früènèri Mälzerdrachtè, antiki Korkmaschinnè un sèltèni Bièrkrüèg.

Hèrkumpftsbezeichnung i dè Schwiz

Wèg ènèm Abchò, wo im Johr 1976 in Chraft drèttè isch, übber dè Schutz vo Herkumpftsaagaabè, Urschprungsbezeichnungè un andrè geographischè Bezeichnungè mit dè ehemòligè Tschechoslowakei dürfèd d Bezeichnungè wiè „Pils“ odder „Pilsner Bier“ i dè Schwiz nu bruucht wörrè, wenn s Bièr vo Tschechiè hèr chunnt. Im Gegèzug hèt Tschechiè byschpillswys uff dè Gebruuch vo dè Bezeichnung Ämmedaler für Chäs vozichtèt, wo nit i dè Schwiz hèrgschtellt wörd. Bièr nõch Pilsner Art heißèd i dè Schwiz sit dèm „Spezialbièr“ (kurz „Spezial“ odder „Spezli“) odder chriègèd frei erfundeni Nämmè.

Literadur

• Helge Torsten Fritsch: Einfluss des Hopfens auf wertgebende Aromastoffe in Pilsener-Bieren sowie in Zwischenstufen des Brauprozesses. Dokterarbèt a dè Technischè Universidät, Münchè, 2001.
• Michael Rudolf: Der Pilsener Urknall. Expeditionen ins Bierreich. Reclam, Leepzisch 2004, ISBN 978-3-379-20089-9.

Weblingg

 Commons: Pilsner – Sammlig vo Multimediadateie

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Pilsner_Bier“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.